Tá Teitur Lassen herfyri presenteraði sína komandi fløgu
Story Music, segði hann tað vera serliga umráðandi fyri seg, at útgávan var
framleidd heima í Føroyum, tí hann metti hana vera í ætt við ta serstøku
føroysku søgusigaramentanina, okkara serliga áhuga fyri at siga søgur og at
lurta eftir søgum, sum hevur verið náttúrligur partur av føroyskari almúgumentan
langt áðrenn nakar yvirhøvur var komin í tankar um at tekna ella mála myndir .
Hetta er nakað, eg havi hugsað eitt sindur um hesa vikuna, meðan vit hava hongt
Ólavsøkuframsýningina upp, tí hon er full av søgum.
Henda Ólavsøkuframsýningin er bæði
kuraterað og sensurerað, tað merkir, at eg havi biðið nøkur listafólk at koma
við verkum, men øll hava harumframt havt møguleikan at senda inn verk. Tankin
hjá mær hevur verið at taka støði í upprunaliga
konseptinum hjá Ólavsøkuframsýningini og altso blanda avrik hjá leikum og
lærdum. Ólavsøkuframsýningin í ár er ógvuliga fjølbroytt, við eru 41
luttakarars og næstan hálvfjers ár eru millum elsta og yngsta luttakara á
framsýningini, tað eru teir báðir Lukas Tóroddur Sass og Erik Heide, ið eru
ávikavist 11 og 80 ára gamlir. Men fleiri ungir luttakarar eru við á
framsýningini, og eg eri serliga takksom fyri ungu undirtøkuna.
Millum upprunaverkini
havi eg sett postkort inn av kendum verkum hjá Mikines og Ingálvi av Reyni, men
eisini hjá Arnold Vegghamar, Sigrun Gunnarsdóttir og fleiri. Henda
uppheingingin avspeglar óhátíðarliga mátan, sum nógv folk brúka í prýðingini
heima, men skal eisini fatast sum ein ítøkilig roynd at sameina áhuga- og
yrkislistina. Kjallaramálarin, útisetin Tóroddur Poulsen hevur ein rættiliga
stóran leiklut á framsýningini m.a. sum veggjamálari saman við soninum, Lukasi,
men hann hevur eisini bæði oljumálningar og vatnlitamyndir við á
Ólavsøkuframsýningini. Smáu vatnlitamyndirnar leiða áskoðaran oman gjøgnum tær
mongu søgurnar á vegginum oman í kjallaran, har "Harra Hol" heldur
Ólavsøku aftur við videolagnum, sum framúrskarandi listamaðurin Dennis Agerblad
hevur gjørt til yrkingina "Flaggið/ Flaget" hjá Tóroddi Poulsen. Hesin
óskikkiligi "Harra Hol" er afturvendandi figurur í myndaheiminum hjá
Tóroddi Poulsen og er útgjørdur við signaturinum hjá einum listamanni, ið
kallar seg Bi Zarré. Myndir av Harra Hol eru altíð eyðmerktar
©Túalfagralandmíttproductions, og eg haldi, at tað skuldi rigga væl til okkara
tjóðarhátíð. Í serstaka verkinum "Sunnumorgun" hjá Tummas Jákupi
Thomsen úr Gøtu hómast sama slag av kerligum speisemi í rúmligu installatiónini,
sum ímyndar eitt friðsælt bygdarlag við pílahúsum, kirkju og bilum. Allir teir
stóru hvítu bilarnir standa uttan fyri, tí teir ríku eigararnir eru í kirkju.
Ólavsøkuframsýningin
er full av søgum, m.a. um ein sniðgeva, sum á ólavsøku loypur út í myndlistina.
Jóhanna av Steinum er kend sum dugnaligur sniðgevi, eitt nú hava hennara
litføgru troyggjur verið sera vælumtóktar síðstu árini. Hetta er mær vitandi fyrstu
ferð, hon tekur lut sum myndlistakvinna og hon hevur fingið heiðursplássið
undir liðini av sjálvum nestorinum innan føroyska list, grundleggjaranum av
føroysku myndini av bygdini við sjóvarmálan. Men meðan Zacharias Heinesen
skapar mynstur á løriftinum við støði í náttúrunar ljósi og vætu, fer Jóhanna
av Steinum hin vegin, tá hon umskapar mynsturskap til eitt slag av rúmligum
stjørnukortum, sum eru bundin við tógvi og sum hon hevur skapað við íblástri í
figuratiónum hjá Hanna Bjartalíð. Tey trý frálíku træobjektini hjá Hanna
Bjartalíð minna eitt sindur um smáttur ella lívbjargaratorn, men eru í
veruleikanum uttan funktionalitet, hugtakandi stillar og kenslubornar
standmyndir úr lívrunnum endurnýtslutilfari. Mynstrini hjá Silju Strøm bera av
øllum í fínleika í tveimum smáum myndum, sum ikki tykjast endurspegla
veruleikan, men sum onkursvegna viðgera tað menniskjagjørda og kunstiga. Silja
Strøm er onnur av teimum báðum framsýnarunum á Summarframsýningini í
Norðurlandahúsinum, so tað er ein serlig gleði, at hon hevur givið sær tíð at
vera við her eisini. Sjálvt um hon er ung, er hon listarliga búgvin, lat meg
nýta høvið at viðmæla øllum at fara niðan í Norðurlandahúsið og at ogna sær
katalogið, sum Inger Smærup Sørensen hevur gjørt. Her fæst meira at vita um
áhugaverdu listarligu hugsaninar hjá Silju Strøm.
Ólavsøkuframsýningin 2013 er sett saman av
fleiri smærri framsýningum, t.d. havi eg
valt út myndir í Steinprenti og gjørt eina temauppheinging út frá
heitinum "Hvør fuglur letur við sínum nevi". Grafikkúrvalið er á so
mangan hátt dømi um fjølbroytnið í framsýningini, sum eisini telur útlendskar
framsýnarar. Umframt fuglamyndir hjá m.a. Erik Heide, er eisini pláss til nakrar fínar humoristiskar
seyðalýsingar hjá Fríðu Matras Brekku, sum saman við Jan Andersson hevur
Steinprent á Skálatrøð í Havn. Náttúra og serliga fuglar hugtaka danska listamannin og
veiðumannin Svend-Allan Sørensen, og tað sama ger amerikanski rithøvundurin
Henry David Thoreau og hansara tankar um einfaldan livihátt, sum vórðu lýstir í
víðagitnu bókini "Walden - Life in the woods". Men tó at myndirnar
hjá Svend-Allan á ein hátt eru einfaldar, innihalda tær einki naivt ynski um at
venda aftur til náttúruna. Heldur er talan um subtilt og rættiliga poetiskt skemt
og konseptuella list.
Partar
av Ólavsøkuframsýningini 2013 eru eins og tysjandi aldur av myndumt, meðan
framsýningin aðrastaðni er meira stýrd og einføld á sama hátt og vanligar
yrkislistaframsýningar. Marius Olsen og Hansina Iversen sýna hvør í sínum lagi
fram fýra dygdarverk, sum tó at tey eru ávikavist figurativ og nonfigurativ,
tala til hvørt annað og skapa eina fjálga og klára harmoni, ið breiðir seg um
alt framsýningarrúmið yvir til tey vøkru, men meira hugsaðu verkini hjá Jóhan
Martini Christiansen.
Hansara framsýning í fjør í Henningsen contemporary hevði undirheitið
"About the Understanding of Space and on the Matters of My Latest Lover,
R", sum eg haldi sigur nokk so nógv um hansara arbeiðshátt, ið á ein
serstakan og áhugaverdan hátt fevnir um subjektivt og objektiv í senn, um kensluborin
minni og um meira vísundaliga grundað viðurskifti millum skap og rúm. Ein vøkur
mynd í rørandi fotomyndarøðini hjá Onnu
Kathrinu Højgaard lýsir tvær hendur, sum eg haldi meg kenna aftur og sum
tilhoyra eini konu, sum býr á Tjarnargarði. Hendurnar við flottum reyðlakeraðum
neglum eru merktar av árunum, men eg haldi ikki, at hetta er ein sentimental
mynd. Hon er á sama hátt og hinar ein rúmlig og vøkur lýsing av ymiskum
tíðarskeiðum í lívinum, av barndómi, aldurdómi, sjúku og arbeiðslívi.
Ólavsøkuframsýningin 2013 er full av søgum, m.a. sigur
hon søguna um nøkur listafólk, sum hava verið nóg djørv at loypa heilt út í
tað, at flyta heimanifrá og søkja sær útbúgving og royndir uttanlands, tí tað
er neyðugt. Tað hoyrir jú við til søguna, at áðurnevnda útgáva, Story Music hjá
Teiti Lassen ikki hevði kunnað verið framleidd í Føroyum fyri tjúgu-tretivu
árum síðani. Ein tílík útgáva hvílir í rættiliga stóran mun á ta tónlistarligu
menningina, sum er hend í Føroyum orsakað av Musikkskúlanum. Sostatt kunnu vit
eisini siga, at Ólavsøkuframsýningin sigur eina søgu um ein manglandi føroyskan
listaskúla og harvið sigur hon eisini søguna um eina politiska skipan, sum
hevur eitt sindur ilt við at taka listina í álvara, hetta sóu vit seinast dømi
um, tá listastuðulin varð skerdur og á vantandi reaktiónum, at mótmælini als
ikki tykjast rína við maktina.
Lat meg at enda takka Listafelag Føroya
fyri álitið, hetta hevur verið ein avbera stuttlig uppgáva, sum eg á ongan hátt
hevði klárað uttan hjálp frá listafólkunum og frá Oggi Lamhauge og Johan Martin
Christiansen. Jóhan Martin Christiansen eigur fýra serstakliga áhugaverd verk á
framsýningin. Ingálvur av Reyni er hansara stóra fyrimynd og anekdotir, søgur
eru ikki týdningarleysar í hesum sambandi. Tá vit møttust fyrr í ár spurdi
Jóhan Martin um eg ikki visti onkra søgu um Ingálv av Reyni og sjálvandi visti
eg tað. Tað sama visti flytimaðurin, sum var í arbeiðsørindum her á
Listasavninum í gjár. Tí vit eru eitt søgusigandi fólk og áhugin fyri listini
er stórur. Farið nú inn og gerið tykkum tykkara egnu listasøgur burtur úr
Ólavsøkuframsýningini 2013.
Kinna Poulsen
